LENF SİSTESİMİ
- Lenf sisteminin komponentleri; lenfa, lenfatik yük, lenfatik damarlar ve lenfatik dokulardır.Lenfatik sistemin en önemli fonksiyonu; hücrelerarası sıvıdan ve vücut dokularından aldığı proteinleri, bakterileri, virüsleri ve büyük moleküllü hücreleri temizledikten sonra, sıvı fazlasının venöz kan dolaşımına drenaj ve transportudur.Lenf sistemi, bağışıklık sistemimizin en önemli öğesidir.
LENFÖDEM
- Lenfödem; ‘lenf sıvısının anormal şekilde toplanması ile bir vücut parçasının, çoğu zaman bir ekstremitenin, şişmesi’ olarak tanımlanır.Proteinden zengin lenf sıvısının, hücrelerarası, interstisyel alanda, aşırı miktarda birikmesi sonucu kronik ve ilerleyici bir hastalıktır.
- Lenf sisteminde; lenf akışında tıkanıklık, dermal geri akış, lenf nodüllerinin yetmezliği, kollateral lenf akışı oluşmaması, lenfatik taşıma kapasitesinin azalması mekanik yetmezlik gibi artan protein konsantrasyonu ile hücrelerarası sıvıdaki kolloidosmoid basıncın artması gibi patolojik değişiklikler ortaya çıkmaktadır.
- LenfödemPrimerve Sekonder olmak üzere 2 ana başlıkta ele alınır.
- PrimerLenfödem; Belirgin bir sebep olmaksızın, doğum sırasında veya ileriki yıllarda ortaya çıkar. Bayanlar arasında ve alt ekstremitelerde daha yaygındır.
- SekonderLenfödem; Yaralanma, travma, lenf sistemindeki kronik enfeksiyonlara bağlı olarak gelişebilir. Genellikle boyun, aksillar, inguinal ve pelvis bölgesindeki lenf düğümlerine cerrahi girişim ve/veya radyoterapi sonrasında ortaya çıkar.
- Kronik ve ilerleyen bir durumdur.İyi bakım ve bazı temel kurallara dikkat edilerek genellikle kontrol altına alınabilmektedir.Şiddetli olduğu durumlarda, cilt kalınlaşması, fibrosis, hareket limitasyonu, lenf sızıntısı ve aşırı şişme, elephantiasis, görülebilir.
- Lenfödem belirtileri;
- El, kol ve/veya gövdede şişme
- Dolgunluk, ağırlık hissi
- Hareket limitasyonu
- Renk farkı
- Damar yolları görüntü kaybı
- El bileği, cilt katlanma çizgileri sayısında azalma, derinliğinde artma
- Takı, giysi daralması, izleri
- Stemmer belirtisi
- Çevre ölçümünde artış
LENFÖDEMDE FİZYOTERAPİ
- LenfödemdeKompleks Boşaltıcı Fizyoterapi (KBF) tedavi yöntemi kullanılmaktadır.Bu tedavi 6 farklı yöntemden oluşmaktadır.
- Cilt bakımı, hijyen:Koruyucu yöntemler ve etkin tedavi, hayat boyu, titizlikle uygulanmalıdır.
- Manuel Lenf Drenajı (MLD): PRENSİPLERİ DİKKATE ALINARAK ÖZEL BİR ‘YOL HARİTASI’ ve ÖZEL MANİPULATİF YÖNTEMLERLE YAPILIR
- Kompresyon bandajı:Lenfödemde dokuya kompresyon uygulamak, bir tedavi ve koruma yöntemidir.
- Egzersiz:Koruyucu egzersizler ve dekonjestif egzersizler kullanılmaktadır.
- Yer çekimine karşı kas eklem pompasını kullanmak
- Venöz geri akım sağlamak
- Postürü korumak
- Zayıf kaslarda tonus artışı
- Solunumla gevşeme ve ritm kazandırmak
- Kardiovasküler performans artışı
- Hidrostatik basınç ve
- Bandaj basıncından yararlanmak
- 5- Bası giysisi
- 6-Self Drenaj:Eğer ödem kol bölgesinde ise terapist, kişiye kendi kendine yapabileceği, basit lenf drenaj tekniklerini öğretecektir.
Lenf sıvısının vücut içinde ‘normal akış yönünün’ bilinmesi ve bu konuda uzmanlaşmış fizyoterapistler tarafından yapılması oldukça önemlidir.
''enfödem tedavisinde amaç, lenfatik protein yükü ile lenf transport kapasitesi arasındaki, bozulan dengeyi yeniden kurmak olmalıdır.'' M. Földi